مدلسازی مطلوبیت زیستگاه پلنگ ایرانی (panthera pardus saxicolor) به روش ماکسیمم انتروپیmaxent)) در منطقه حفاظت شده کوه بافق، استان یزد

پلنگ ایرانی (panthera pardus saxicolor) یکی از بزرگ جثه ترین زیر گونه های پلنگ در دنیا، در سال 2008 میلادی به عنوان زیرگونه در خطر انقراض در فهرست اتحادیه جهانی حفاظت از حیات وحش قرار گرفت. علت کاهش شدید جمعیت این زیرگونه را می توان شکار، کاهش جمعیت طعمه های آن و تخریب زیستگاه دانست، که تخریب زیستگاه بزرگترین خطر تهدید کننده حال حاضر گونه است. در این پژوهش از روش ماکسیمم انتروپی به منظور مدلسازی مطلوبیت زیستگاه پلنگ ایرانی در منطقه حفاظت شده کوه بافق استفاده شد. به همین منظور نقاط حضور شامل ردپا، سرگین، نقاط قلمروگذاری و نقاط حاصل از دوربین تله ای جمع آوری شد. متغیرهای زیست محیطی مورد نیاز نیز شامل شیب جغرافیایی، طبقات جهت، ارتفاع از سطح دریا، فاصله تا آبادی ها، تیپ اراضی، فاصله تا جاده خاکی، تیپ گیاهی، خاک، تراکم گیاهی، تغییرات دما، فاصله تا منابع آب و تراکم طعمه ابتدا از طریق نرم افزار9.3 arc gis آماده سازی و سپس به مدل وارد شدند. . نتایج آزمون جک نایف نشان داد که متغیرهای تیپ اراضی و فاصله تا منابع آب در مقایسه با بقیه متغیرها از اهمیت بالاتری برخوردارند. منحنی های پاسخ گونه نشان می دهند مطلوبیت زیستگاه پلنگ با افزایش فاصله تا آبادی های بدون سکنه کاهش می یابد. در مقابل پلنگ معمولا زیستگاههای با فاصله کمتر از 1000 متر تا آبادی های با سکنه را نمی پسندد و تا فاصله حدود 100متری جاده نیز یافت نمی شود. تراکم گیاهی 25-10% (پوشش متوسط) بیشترین احتمال حضور پلنگ را دارد. تیپ های گیاهی ارس و درمنه- قیچ، بیشترین احتمال حضور را دارند. سه جهت شرق، غرب و شمال احتمال حضور یکسان دارند. نمودار پاسخ گونه به متغیر تغییرات دما دارای نوسانات زیادی است. مطلوبیت زیستگاه پلنگ در تراکم بالای طعمه افزایش می یابد. با افزایش فاصله تا منابع آب احتمال حضور کاهش می یابد، چون منطقه حفاظت شده کوه بافق جزء مناطق خشک و نیمه خشک به حساب می آید و پلنگ برای تامین آب خود ناچار است در فاصله نزدیک به منابع آب زندگی کند. طبقه خاک rock - outcrop, lithic torriorthents، بیشترین احتمال حضور را دارد، به این علت که دارای شیب بسیار تند است و برای گونه ای مثل پلنگ مناسب می باشد. پلنگ، ارتفاعات 1700-1500 متر را ترجیح می دهد، از شیب زیر 5 درصد دوری می کند و حضور گونه در شیب های بالای 10 در صد تغییرات کم دارد. مناطق کوهستانی بیشترین احتمال حضور گونه را دارند. نقشه مطلوبیت زیستگاه به دست آمده نشان داد که حدود30 درصد از منطقه حفاظت شده کوه بافق برای پلنگ ایرانی مطلوب و بقیه نامطلوب می باشد. زیستگاه مطلوب در امتداد شمال غرب به جنوب شرق و از منطقه بیشه دشت تا منطقه پنج درخت و شامل ارتفاعات عمده منطقه می باشد سطح زیر منحنیroc (auc) بیانگر عملکرد مدل است و مقدار آن، به طور میانگین 88/0 به دست آمد، که نشان دهنده عملکرد خوب مدل است